ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ
Asitler ile bazlar aynı kapta karıştırıldığında aralarında kimyasal reaksiyon gerçekleşir. Bu reaksiyon sonunda ürün olarak tuz ve ısı açığa çıkar. Asit ve bazın yapısına bağlı olarakta su oluşabilir.
1. Nötrleşme tepkimesinde bir asit ve baz tepkimeye girer, su ve iyonik bir bileşik olan tuzun sulu çözeltisi meydana gelir.
- Bir behere bir miktar sönmüş kireç (Ca(OH)2) katısı koyalım ve üzerini yeterince su ilave edip sulandırılmış kireç hazırlayalım. Daha sonra yüzümüzü koruyacak şekilde önlem aldıktan sonra hazırladığımız bu sıvı üzerine yavaş yavaş sülfürik asit (H2SO4) ilave edelim ve beherdeki değişimi dikkatlice izleyelim.
Reaksiyon denklemi dikkatli incelenecek olursa bazın katyonu (Ca2+) ile asit anyonu (SO4 2-) birleşerek CaSO4 tuzunu oluşturmuştur.
Nötrleşme tepkimesi temelde asitten gelen H+ iyonları ile bazdan gelen OH- iyonlarının birleşerek su oluşturması esasına dayanır
H+(suda) + OH-(suda) → H2O(s)
- Mg(OH)2 bileşiği sulu çözeltisinde OH- iyonu içerdiğinden bazdır. Bu bazın HCI asidi ile nötrleşme tepkimesi;
Mg(OH)2(suda) + 2HCI(suda) → MgCI2(suda) + 2H2O(s)
şeklindedir.
2. Kireç taşında ve mermerde bulunan kalsiyum karbonat asitlerde çözünebilen bir katıdır.
CaCO3(k) + 2HCI(suda) → CaCl2(suda) + CO2(g) + H2O(s)
CaCO3 ile bir asidin tepkimesi bir asit-baz tepkimesidir. Bu tepkimede CO3 2- baz gibi davranmaktadır.
3. NH3 yapısında OH- taşımadığı halde bazik özellik gösterir. Susuz baz olarak bilinen NH3 'ün asitlerle tepkimesinden yalnız tuz oluşur.
NH3(g) + HBr(g) → NH4Br(k) 2NH3(g) + H2SO4(k) → (NH4)2SO4(k)
4. Asit oksitlerin bazlarla reaksiyonundan tuz ve su oluşur.
SO3(g) + 2NaOH(suda) → Na2SO4(suda) + H2O(s)
CO2(g) + 2KOH(suda) → K2CO3(suda) + H2O(s)
5. Bazik oksitlerin asitlerle reaksiyonundan tuz ve su oluşur.
K2O(k) + 2HCI(suda) → 2KCI(suda) + H2O(s)
CaO(k) + H2SO4(suda) → CaSO4(suda) + H2O(s)
6. Asit oksitlerin bazik oksitlerle reaksiyonundan yalnız tuz oluşur.
CO2(g) + MgO(k) → MgCO3(k)
SO3(g) + CaO(k) → CaSO4(k)
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
Aşağıdaki tepkimelerden hangisi bir asit-baz tepkimesi değildir?
A) CH3COOH + KOH → CH3COOK + H2O
B) Na2O + 2HBr → 2NaBr + H2O
C) N2O5 + CaO → Ca(NO3)2
D) SO2 + 1/2O2 → SO3
E) BaCO3 + 2HCI → BaCI2 + CO2 + H2O
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
A) Asit + Baz → Tuz + Su
B) Bazik oksit + Asit → Tuz + Su
C) Asidik oksit + Bazik oksit →Tuz
D) Asidik oksidin yanma tepkimesidir.
E) Karbonat (CO32-) tuzları bazik özellik gösterir.
Asitlerle tepkimelerinden tuz, CO2 gazı ve su oluşur.
Yanıt D
[/tab]
[/tabgroup]
Nötrleşme Tepkimelerinin Nicel Olarak İncelenmesi
-Bir asit çözeltisi ile bir baz çözeltisi eşit hacimde karıştırılıp sıcaklığı 25oC ye getirildiğinde çözeltinin pH değeri kaç olur? Bunun için 1 mol HCI içeren sulu çözelti ile 1 mol NaOH içeren sulu çözeltiyi eşit hacimde karıştıralım.
tepkime denkleminden görüldüğüne göre reaksiyona giren maddeler tamamen tükenirler. Dolayısıyla ortam nötr olur.
Ancak 2 mol HCI içeren sulu çözelti ile 1 mol NaOH içeren sulu çözelti eşit hacimlerde karıştırıldığında;
tepkime denkleminden görüldüğüne göre 1 mol HCI asidi arttığından dolayı karışımın pH değeri 7’den küçük olur. Yani ortam asidik olur.
-Aynı şekilde 2 mol H2SO4 içeren sulu çözelti ile 2 mol KOH içeren sulu çözelti eşit hacimlerde karıştırıldığında;
tepkime denkleminden görüldüğüne göre 1 mol H2SO4 asidi artar. Ortamın pH değeri 7’den küçük olur. Yani ortam asidik olur.
-Aynı şekilde 0,06 mol Sr(OH)2 içeren sulu çözelti ile 0,08 mol HI içeren sulu çözelti karıştırıldığında;
tepkime denkleminden görüldüğüne göre ortamda çözünmüş halde bir baz olan Sr(OH)2'den 0,02 mol artan olur.
denklemine göre OH– iyonundan da 0,04 mol bulunur. Ortam baziktir, pH değeri 7’den
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
0,05 mol H2SO4 içeren sulu çözeltiyi tamamen nötrleştirmek için kaç mol KOH kullanılması gerekir?
A) 0,05 B) 0,1 C) 0,2 D) 0,4 E)0,5
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
Tepkime denklemine göre;
H2SO4 + 2KOH → K2SO4 + 2H2O 1 mol H2SO4 ü nötrleştirmek için 2 mol KOH gerekir.
Dolayısıyla 0,05 mol H2SO4 için 0,1 mol KOH gerekir.
Yanıt B
[/tab]
[/tabgroup]
1 yorum:
Write yorumTeşekkür
ReplyEmoticonEmoticon