Asitler ve Bazlar
ASİTLER
Eski Türkçe'de hamız ve bazı kaynaklarda ekşit adı verilen asitlerin tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Günümüzde ise asitler proteinlerin sindiriminde,temizlik malzemelerinde,bazı yiyecek içeceklerde bulunmaktadır.
Asitlerin bazı özellikleri
- Aşındırıcı özelliğe sahiptirler.
- Tatları ekşidir.
- Elektrik akımını iletirler.
- Asitlerde [H+] >[OH-] şeklindedir.
- Suya [H+] iyonu verirler.
- Turnusol kağıdını kırmızıya çevirirler.
BAZLAR
Kireç,Sabun,Deterjan,Diş macunu,Amonyak gibi elde kayganlık hissi oluşturan maddelere baz adı verilir.
Bazların bazı özellikleri
- Özellikle böcek sokmalarında kaşınmayı azaltmak amacıyla kullanılır.
- Temizlik malzemelerinin yapısında bulunurlar.
- Elde kayganlık hissi verir.
- Elektrik Akımını iletirler.
- Suya [OH-] iyonu verirler.
- Bazlarda [OH-]>[H+] şeklindedir.
- Turnusol kağıdını maviye çevirirler.
İNDİKATÖR:
Bir maddenin asit mi yada baz mı olduğunu anlamak için kullandığımız maddelere indikatör denir.Bilinen en önemli indikatör turnusol kağıdıdır.
İndikatörler çözeltilerin belli bir pH değerinde renk değiştiren zayıf organik asitler ve bazlardır.
Bazı Maddelerde bulunan asitler aşağıdaki gibidir
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
I. Asitlerin tadları ekşidir.
II. Bazlar, kırmızı turnusolü mavi renge çevirirler.
III. Bitkilerin çiçeklerinin renklerinde bitkinin yetiştiği toprağın asitliği ya da bazlığı önemlidir.
Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
Asitlerin tatları ekşidir. Bazlar kırmızı turnusolü maviye çevirir. Asitli topraklarda sadece mavi ortanca bitkisinin yetişmesi, nötr veya bazik topraklarda ise sadece pembe ortanca bitkisinin yetişmesi, bitkilerin rengini belirleyen bileşiklerin asit ve bazlara duyarlı olduğunu gösterir.
Yanıt E şıkkı
[/tab][/tabgroup]
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
I. Tadının ekşi olması
II. Yakıcı olması
III. Elektrik akımını iletmesi
Yukarıdaki özelliklerden hangileri limon suyunun asit olduğunu kesinlikle belirler?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
Asitlerin tadı ekşidir. Yakıcı olmak ve sulu çözeltisinin elektrik akımını iletmesi asit ve bazların ortak özelliğidir.
Yanıt A şıkkı
[/tab][/tabgroup]
Asitlerin Yapısı
Asit ve bazları, suda çözündüğünde oluşturdukları iyonlar üzerinden tanıyabiliriz.
Sulu çözeltilerine hidrojen iyonu (H+) verebilen bileşiklere asit denir. Suda iyonlarına ayrışarak çözünürler. Bu nedenle sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Bazı asitlerin sulu çözeltilerine verdikleri iyonlar aşağıda verilmiştir.
Yapısında hidrojen (H) elementi bulunmamasına rağmen genellikle ametallerin oksijenle yaptıkları bileşiklerin (ametal oksitlerin) sulu çözeltileri asidik özellik gösterir.
tepkimesinde görüldüğü gibi CO2 gazının yapısında H+ iyonu olmamasına rağmen suda çözündüğünde H+ iyonu oluşturduğu için CO2 gazı asit karakterlidir. CO2, SO2, SO3, NO2, N2O3, N2O5, P2O5, CI2O7 bileşikleri asidik özellik gösteren maddelerdir. Oksijence zengin olan bu oksitler bu nedenle asit oksit veya anhidroasit olarak bilinirler.
Asitlerde Tesir Değerliği
Bir maddenin karşısındakini etkileyebilme gücüne tesir değeri denir. (z) ile gösterilir. Bir asit molekülünün suda çözündüğünde suya verebileceği maksimum H+ iyonu sayısı, o asidin tesir değerini belirler.
Asit Tesir değeri (z)
HCI 1
H2SO4 2
H3PO4 3
CH3COOH 1
Bazı asitlerle ilgili bilgiler aşağıda verilmişti
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
Aşağıdaki asitlerden hangisinin suda iyonlaşma denklemi yanlış verilmiştir?
A) HBr(suda) → H+(suda) + Br-(suda)
B) H2SO4(suda) → 2H+(suda) + SO4 2-(suda)
C) SO3(g) + H2O(s) → SO4 2-(suda) + 2H+(suda)
D) CO2(g) + H2O(s) → 2H+(suda) + CO32-(suda)
E) HCOOH(suda) → HCO+(suda) + OH–(suda)
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
Asitler suda çözündüğünde H+ iyonu oluşturmalıdır.
Ama E şıkkında oluşan OH- iyonudur ve bu bir bazdır.
HCOOH(suda) → HCOO-(suda) +(suda) + H+(suda) doğru reaksiyon
Doğru cevap E şıkkı
[/tab][/tabgroup]
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
PH3(g) + H2O(s) S PH4 +(suda) + OH–(suda) tepkimesine göre;
I. PH3 bazik bir maddedir.
II. PH3'ün sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.
III. Ürün karışımında OH- iyonları sayısı H+ iyonları sayısından fazladır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
PH3 sulu çözeltisinde OH– iyonu oluşturduğu için baziktir.
PH3 sulu çözeltide iyonlar oluşturduğundan elektrik akımını iletir.
Bazik çözeltilerde OH- iyonları sayısı, H+ iyonları sayısından fazladır.
Yanıt E
[/tab][/tabgroup]
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
Aşağıdakilerden hangisinin sulu çözeltisi mavi turnusolu kırmızıya boyar?
A) KOH B) CaO C) SO2 D) NH3 E) Na2O
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
SO2'de oksijen sayısı ametal sayısından fazla olduğundan sulu çözeltisi asidiktir ve mavi turnusolu kırmızıya boyar. SO2 + H2O -> H+ + HSO3 –
Yanıt C
[/tab][/tabgroup]
[tabgroup]
[tab title="Örnek Soru"]
Yukarıdaki sulu çözeltilere mavi turnusol kâğıtları batırıldığında turnusol kâğıtlarının alacağı renkler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
I II III
A) Kırmızı Mavi Mavi
B) Mavi Kırmızı Mavi
C) Mavi Kırmızı Kırmızı
D) Kırmızı Mavi Kırmızı
E) Mavi Mavi Kırmızı
[/tab]
[tab title="Çözüm"]
- Ca(OH)2 → Ca2+(suda) + 2OH-(suda) verilen çözeltide OH- iyonu bulunduğundan baziktir ve turnusol kağıdını mavi yapar.
- N2O5 + H2O → 2H+ + 2NO3 – verilen çözeltide H+ iyonu bulunduğundan asidiktir ve turnusol kağıdını kırmızıya çevirir.
- H2SO4 → 2H+ + SO42- verilen çözeltide H+ iyonu bulunduğundan asidiktir ve turnusol kağıdını kırmızı yapar.
Doğru Yanıt C
[/tab][/tabgroup]
EmoticonEmoticon